Veri mimarisi nedir?

Veri mimarisi, bir işletmedeki akışın yönetilmesi için iş süreçlerindeki ihtiyaçları verilere ve sistem gereksinimlerine dönüştürür. Verilerin sistemlerden nasıl akması gerektiğinin haritalanmasını ve planlanmasını kapsar.

Veri mimarisi, Açık Grup Mimarisi Çerçevesine (TOGAF – The Open Group Architecture Framework) göre bir kuruluşun mantıksal ve fiziksel veri varlıklarının ve veri yönetimi kaynaklarının yapısını tanımlar. Verilerin toplanmasını, depolanmasını, düzenlenmesini, entegrasyonunu ve kullanımını yöneten modelleri, ilkeleri, kuralları ve standartları içeren kurumsal mimarinin bir dalıdır.

Veri mimarisinin hedefleri nelerdir?

Günümüzde birçok kuruluş dijital dönüşümlerini gerçekleştirmek ve yapay zekanın gücünden faydalanmak için veri mimarilerini modernize etmek istiyor fakat sürecin karmaşık görülmesinden dolayı bu adımı atmayı erteliyor.

Modern veri mimarisi aşağıdaki altı ilkeye dayanır;

1.     Veri, paylaşılan bir varlıktır. Modern bir veri mimarisinde, işletme içindeki departmanlarda ayrı ayrı yerlerde veri depoları olmamalıdır.

2.     Şirketin tüm çalışanları verileri toplu halde görebilmeli, kendilerine verilen erişim yetkisine göre ihtiyaçları olan verilere erişebilmelidir.

3.     Güvenlik her şeyden önce gelir. Modern veri mimarisi, işlenmemiş verilere erişim için gerekli güvenlik politikalarını desteklemelidir.

4.     Ortak ve anlaşılabilir bir dil kullanılmalıdır. Ürün katalogları, mali takvimler ya da KPI tanımları gibi şirket içinde paylaşılan verilerde ortak bir isimlendirme kullanılmalıdır. Bu sayede veriler üzerinden yapılan analizlerde anlaşmazlıklar önlenmiş olur.

5.     Veriler uygun şekilde düzenlenmelidir. Önemli ilişkileri modelleme, ham verileri temizleme ve boyutları ayarlama gibi işlemler belirli bir düzende yapılmalıdır.

6.     Veri akışları optimize edilmelidir. Verilerin sistem içindeki hareket sayısını azaltmak maliyetleri düşürür ve kurumsal çevikliğe katkıda bulunur.

Veri mimarisi bileşenleri

Modern bir veri mimarisi aşağıdaki bileşenlerden oluşur;

Veri yolları: Verilerin toplandığı, taşındığı, depolandığı, işlendiği ve kullanılan araçlara gönderildiği süreçleri kapsar.

Bulut depolama: Her veri mimarisinde bulut depolama olmayabilir ancak modern veri mimarilerinde çevikliği sağlayabilmek için halka açık, özel ya da her ikisinin birleşimi olan hibrit bulut depolama kullanılır.

Bulut bilgi-işlem: Modern veri mimarileri, bulut depolamaya ek olarak verileri analiz etmek ve yönetmek için bulut bilgi-işlem gücünden de faydalanır.

API: Modern veri mimarileri verilerin paylaşımını ve görüntülenmesini kolaylaştırmak için API’lar kullanır.

Yapay zeka ve Makine öğrenimi: Verilerin toplanması, etiketlenmesi gibi görevlerin otomatikleştirilmesi için veri mimarilerinde yapay zeka ve makine öğrenmesi kullanmak işletmelere büyük hız kazandırır.

Veri akışı: Verilerin, bir kaynaktan bir hedefe doğru işleme ve analiz amacıyla anlık olarak hareket etmesidir.

Konteyner orkestrasyon platformları: Yazılımların kurulumu, ölçeklendirilmesi ve yönetimini otomatikleştirmek için kullanılır.

Gerçek zamanlı analiz: Çoğu modern veri mimarisi, gerçek zamanlı olarak gelen yeni verilerin analizini sunma amacındadır.

Veri mimarisi ve veri modelleme arasındaki fark nedir?

Veri mimarisi, stratejik veri gereksinimleri ve bu gereksinimleri karşılamak için tasarımlar oluşturarak verileri yönetme planını tanımlar. Veri modelleme ise veri gereksinimlerini keşfetme, analiz etme ve iletme süreçlerini kapsar.

Hem veri mimarisi hem de veri modelleme, belirlenen iş hedeflerine ulaşmak için teknolojinin gücünden faydalanır. Veri mimarisi, bir organizasyonun iş akışı ve işlenecek veri türleri arasındaki ilişkiler gibi daha makro seviyedeki görünümle ilgilidir. Veri modelleme ise belirli sistemlere veya iş durumlarına odaklıdır.

Veri mimarisinin önemi nedir?

İyi tasarlanmış bir veri mimarisi, veri yönetimi sürecinin çok önemli bir parçasıdır. Veri entegrasyonu ve veri kalitesi iyileştirme çalışmalarını destekler. Ayrıca, etkin veri yönetimine ve dahili veri standartlarının geliştirilmesine olanak tanır. Bu sayede kuruluşların verilerinin doğru ve tutarlı olmasını sağlamalarına yardımcı olur.

Bir veri mimarisi aynı zamanda iş hedeflerini ve önceliklerini destekleyen bir stratejinin temelidir. Veri yönetimi ve analitiği bireylere bırakılmayacak kadar önemlidir. Bir kuruluşun verileri iyi yönetebilmesi ve kullanabilmesi için güçlü bir veri mimarisiyle desteklenen kapsamlı bir veri stratejisi oluşturması gerekir.