Kurumların stratejik kararlar vermesine yardımcı olan Büyük Veri (Big Data) nedir, türleri, nasıl ve hangi kaynaklardan elde edilir, Büyük Veri'nin en çok kullanıldığı sektörler ve uygulamaları gibi başlıkları sizin için derledik.

Büyük Veri (Big Data) nedir?

Büyük Veri, aslında yüksek miktardaki verilere verilen addır. Big Data olarak da bilinen bu kavramın geçerlilik kazanması için, geleneksel veri işleme ve analiz yazılımlarının kaydetmesi, işlemesi ve değer yaratması mümkün olmayan miktarlar söz konusu olmalıdır.

İstatistiklerle Büyük Veri'nin önemi

Büyük Veri'nin önemi hakkında istatistiklere bakmak yeterli:

Dünyada üretilen tüm verinin yüzde 90'ı son iki yılda oluşturuldu. (Baseline)

Her gün 2,5 kentilyon bayt veri üretiliyor. Bu 2,5 milyar GB anlamına geliyor. (IBM)

2020 yılında her 1 saniyede kişi başı 1,7 MB veri üretiyoruz. (IDC)

2023 yılında Büyük Veri Analitiği (Big Data Analytics) pazarı 103 milyar dolar büyüklüğe ulaşacak. (Forbes)

{module|IlgiliYazi}

Büyük Veri tipleri

Verinin yapısı, Büyük Veri ile gerçekleştirilecek işlemler için önem taşımaktadır.

1. Yapılandırılmış veri

Biçimi, boyutu ve uzunluğu açısından düzenli ve iyi tanımlanmış verilerdir. Bu şekilde onları işlemek daha kolaydır. Veritabanı, elektronik tablolar gibi alanlarda kullanılır.

2. Yapılandırılmamış veri

Tanımlanabilir bir iç yapıları yoktur. Veriler düzensizdir ve sıralanana, tanımlanana ve saklanana kadar değer atfedilemezler. Video, ses, görsel dosyaları, PDF'ler bunun örneğidir.

3. Yarı yapılandırılmış veri

Normal olmayan ve standart bir şekilde yönetilemeyen verilerdir. Yukarıdaki iki tanımın karışımı olup, iyi bir şekilde yapılandırılmamış, ancak tanımlanmış bir organizasyona sahiptirler. Yarı yapılandırılmış veri örnekleri ise HTML, XML veya JSON dosya biçimleridir.

{module|IlgiliYazilar}

Büyük Veri hangi kaynaklardan elde edilir?

Günümüzde veri kaynaklarının sayısının artması, Big Data toplayabilmek için birçok farklı alternatif ortaya çıkartmış durumdadır.

1. İnsanlar

Bir e-posta gönderme, Facebook'ta yazılan bir yorum, bir telefon anketine verilen yanıtlar, bir elektronik tabloya koyulan bilgiler, hatta bir WhatsApp mesajı gibi gün içinde yaptığımız sayısız eylem muazzam bir veri kaynağı oluşturur.

2. Makineler

Veriler makineden makineye (M2M) olarak da bilinen yöntemle de paylaşılmaktadır. Akıllı şehirlerdeki sensörler, araçların ve cep telefonlarının GPS verileri, yiyecek-içecek otomatları gibi internete bağlanabilen cihazlar topladıkları verileri bir merkeze iletirler.

3. Biyometri

Parmak izi okuyucular, retina tarayıcılar, DNA okuyucular, yüz tanıma sensörleri veya ses tanıma gibi yapılardan kaynaklanan veriler biyometrik verileri oluşturur. Biyometrik kimlik doğrulama teknolojilerinin kişisel alanın yanı sıra, güvenlik açısından yaygın kullanımı da çok çeşitlidir. Özel, kurumsal, askeri, polis, istihbarat servisleri vb. noktalardan bu veriler elde edilebilir.

4. Dijital pazarlama

İnternetteki hareketlerimiz, pazarlama çalışmaları ve davranış analizine yönelik her türlü ölçüme tabidir. Örneğin, web kullanıcıları tarafından fare imlecinin hareketinin izlenmesine, sayfadaki konumunun tespit edilmesine ya da web sayfasının dikey konumuna dayalı ısı haritaları önemli veri kaynakları arasındadır. Bu verilerle, bir sayfanın hangi bölümlerinin kullanıcıyı en çok çekeceği, tıkladıkları veya sayfanın en çok hangi alanında geçirdikleri gibi sonuçlara varılır.

5. Veri işlemleri

Eskiden geleneksel olan birçok işlem artık dijital verilerle yapılıyor. İki banka hesabı arasındaki para transferi, bir uçak bileti rezervasyonu, alışveriş sepetinize eklediğiniz bir ürün (satın almasanız bile) bunun başlıca örnekleri.

Big Data kullanım alanları

1. Veri ve bilgilerin analizi

Uzmanların üç "V" (hız, hacim ve çeşitlilik) olarak adlandırdıkları Big Data felsefesi, faaliyet gösterdikleri alan ne olursa olsun, işletmelerin süreçlerini iyileştirmesi, daha iyi kararlar alması ve uygulamaya geçmeden etkilerini değerlendirmek için yapabileceklerini ortaya çıkarmasını sağlar.

2. Gelecek tahminleri (Kestirimler)

Big Data'nın kolaylaştırdığı analiz, insanların ve insan gruplarının davranışlarını anlamamızı sağlar. Ayrıca gelecekteki davranışlar hakkında tahminlerde bulunmanıza da olanak tanır.

3. Eylem ve kararları gerçek zamanlı değerlendirme

Büyük Veri, operasyonların, insanların davranışlarının, gerçekleştirilen işlemlerin gerçek zamanlı görünürlüğünün elde edilmesini sağlar. Böylelikle, analiz için bilgi almayı kolaylaştırır, düzeltici önlemlerin alınmasını sağlar.

4. Daha fazla içgörü ve bilgi

Büyük Veri'nin kendisi, sisteme dahil edilen, yeni veri elde etmeye, daha fazla bilgiye sahip olmaya ve daha iyi kararlar almayı sağlayan yeni içerikler ve bilgiler üretir.

5. Güvenlik

Anormallikleri tespit etmek ve saldırıları önlemek için mekanizmalar oluşturmaya izin verir. Analizde elde edilen verilerin iyi bir şekilde yönetilmesi, gizli eylemleri veya ilişkileri analiz, davranış kalıplarını tespit etme ve güvenlik tehditlerini önleme imkanı sağlar.

En çok Büyük Veri kullanan sektörler

1. Finans

Finansta Büyük Veri, ulusal ve uluslararası piyasaların durumu, potansiyel iş fırsatlarını ortaya çıkarabilecek birincil ve ikincil koşulları veya bunların her birinde üstlenilecek risklerin detayları hakkında güncel ve gerçek zamanlı bilgi verir.

2. Sigortacılık

Sigortacıların hedef kitlesi, iş faaliyetleri ile üstlendikleri riskler kadar geniş ve çeşitlidir. Big Data araçları doğru kullanıldığı taktirde belirli riskler en aza indirgenebilir. Çalışmalarla ilgili verilere erişim sağlamanın yanı sıra, sağlık, talepler ve suçlamalar hakkında bilgi sağlayan kesitsel ve çok değişkenli raporlara izin verir.

3. Bilim

Astronomi, botanik ve jeoloji gibi bilimlerden, vakaların ayrıntılı analizine izin veren ve sağlık bilimleri alanında daha kişiselleştirilmiş tedaviler sunan işlevlere, farklı ekonomik ve sosyal bilimlerin yanında istatistik, ekonomi veya sosyoloji alanlarında veride insan gözünün göremeyeceği detayların yakalanmasını sağlayarak önemli avantajlar yakalar.

4. Spor

Rekabet analizi, en uygun antrenman ve müsabaka stratejisinin tasarlanması gibi alanlarda faydalıdır.

5. Kültür-Sanat

Toplumun zevkleri, eğilimleri ve istekleri hakkında bilgi sahibi olmak, iyi bir strateji tasarlamak için belirleyicidir.