Güvenli işlemler için Blockchain alternatifi: Akıllı Kontratlar
18 Kas 2020
2 dk okuma süresi
Akıllı Kontratlar, bilgisayar protokollerine bağlı çalışan sözleşmelerdir ve Blockchain (blok zinciri) üzerinde çalışan dijital kontratlar olarak da tanımlanmaktadır.
Akıllı Kontratlar, tıpkı yeni bir otomobil alırken ya da yeni bir iş kabul ederken imzaladığımız geleneksel kontrat belgeleriyle aynı işi, çok daha düşük maliyet ve yüksek verimlilikle gerçekleştirir. Akıllı Kontratlar, sundukları bu avantajların yanı sıra yazılı kontrat belgelerinde görülebilen insan hatasını da ortadan kaldırabilirler. Günümüzde Akıllı Kontratlar sunan en popüler blok zinciri platformlarının başını Bitcoin ve Ethereum çekerken, Ripple ve Mastercoin ise bunları takip etmektedir.
Akıllı Kontratlar (Smart Contracts) nedir?
Akıllı Kontratlar, satıcı ile alıcının mutabık olduğu anlaşma şartlarını kod dizinleri olarak taşır. Bu kontratlar, kendi kendilerini yönetir. Taşıdığı kod ve anlaşmalar, dağıtık şekilde blok zinciri ağında tutulur.
Akıllı Kontratlar, iki anonim taraf arasında, herhangi bir merkezi otorite ya da yasal sistem olmaksızın, anlaşmaların ve ödemelerin güvenle yapılmasını sağlar. Bu teknoloji, tüm ödemeleri izlenebilir, şeffaf ve geri alınamaz şekilde gerçekleştirir.
Akıllı Kontratlar nasıl çalışır?
Akıllı Kontratlar, her ne kadar son yıllarda popüler olsa da terimin ilk kullanımı 90’lı yılların başına dayanıyor. Akıllı Kontratlar, ilk kez 1993 yılında, kripto uzmanı bilgisayar bilimci Nick Szabo tarafından ortaya atıldı. Szabo, daha o zamandan Akıllı Kontrat anlaşmalarının bir blok zinciri üzerinden yürütülebileceğini öngörüyordu.
Geleneksel yazılı kontratlarda bulunan tüm bilgiler (taraflar, sözleşmenin amacı, tarafların rızası, sözleşmeye konu olan mal ve ödemeler vb.) Akıllı Kontratlar üzerinde program olarak bulunur. Burada prensip, kodun yazdığı bilginin doğruluğunun taraflar tarafından kabul edilmiş olmasıdır.
Akıllı Kontratların avantajları
Otonomi: Bir aracı ihtiyacını ortadan kaldıran Akıllı Kontratlar, gerçekleştirilen anlaşma üzerinde tam kontrol sağlar.
Güven: Veriler şifrelendiği, güvenli ve paylaşımlı bir depoda tutulduğu sürece veri kaybetme ya da çaldırma riskleri ortadan kalkar.
Maliyet: Aracı kurumlar ortadan kalktığından bunlara verilecek ücret ve komisyonlara da gerek kalmaz.
Verimlilik: Kağıt dokümanlarla kaybedilen zamanı ortadan kaldırır ve kontratların bir noktadan diğerine aktarımı da dijital olmaları sebebiyle, hız kazanır.
Eğer-Öyleyse prensibi
Akıllı Kontratlar, Nesnelerin İnterneti trendinden de aşina olduğumuz “eğer-öyleyse” (if-then) kurallar zincirlerine bağlı çalışırlar. Örneğin, bir alıcıyla satıcı arasındaki alışveriş gerçekleştiğinde, kontrat satışın gerçekleştiğinden yola çıkarak anlaşmanın başarıyla tamamlandığını ortaya koyar.
Bu çalışma prensibi, Akıllı Kontratların belirlenen aktivitelerin gerçekleşmesini beklediğini ve gerçekleştiğinde otomatik olarak kendini tamamlama kabiliyeti taşıdığını ortaya koymaktadır. Tüm bunlar gerçekleşirken, kontratın tarafları her gelişmeden gerçek zamanlı olarak haberdar edilir. Blok zincirinin merkezsiz yapısı güvenli kalabilmek için ağdaki tüm bilgisayarların aynı bilgiye sahip olmalarını gerektirir.
Akıllı Kontratlar sunan blok zinciri platformu Ethereum, Bitcoin’in eşler arası ödeme sistemi üzerinde çalışır. Bitcoin ağı, ona bağlı olan tüm bilgisayarlardan oluşan dinamik ve merkezi olmayan bir yapıdadır. Bitcoin ağındaki tüm bilgisayarlar Bitcoin blok zincirine sahiptir ve bir ödeme işlemi gerçekleştiğinde, bunun bilgisi o an ağa bağlı tüm bilgisayarlara otomatik olarak gönderilir.
Ethereum da Solidity programlama diliyle oluşturulan Akıllı Kontratları güvende tutabilmek için buna benzer bir çalışma prensibini izler.
İlgili Postlar
Güçlü Şifre Nasıl Oluşturulur?
17 Eki 2022
Güvenlik