Perakende teknolojilerinde 2023'ün en önemli trendleri

Tüketicilerin alışveriş deneyimlerini temelinden etkileyen perakende teknolojileri, işletmelerin ise kârlılığını artırıyor. Müşteri deneyimini geliştiren ve işletme verimliliğini artıran perakende teknolojileri, mağaza işletmeciliği, satış, envanter yönetimi, müşteri ilişkileri yönetimi, pazarlama ve daha pek çok alanda kullanılarak işletmelerin rekabet avantajı kazanmasını sağlıyor. Son yıllarda büyük gelişim gösteren perakende teknolojilerinde bazı yeni trendler gündeme geliyor. 

Yapay zeka teknolojileri

Günümüzde yapay zeka (AI) ve makine öğrenimi (ML) perakende dahil olmak üzere hemen hemen tüm sektörlerde kullanılıyor. Ancak gerçek şu ki, yapay zeka ve makine öğreniminin perakendede yaklaşık 20 yıllık bir geçmişi bulunuyor. O dönemlerde Amazon, makine öğrenimi algoritmasını kullanarak müşterilerin geçmiş alışverişlerine, konumlarına ve diğer benzer müşterilerin satın alma alışkanlıklarını analiz ediyor ve ürün tavsiyelerinde bulunuyordu. Bugüne geldiğimizde ise yapay zeka teknolojilerinin perakende sektöründeki faydaları çok daha fazla çeşitlilik sunuyor.

Talep planlamadan tahmine dayalı analitiğe, kişiselleştirilmiş pazarlamadan yapay zeka destekli sohbet robotlarına, ürün kataloğu yönetiminden mağaza içi operasyonlara ve dinamik fiyat optimizasyonuna kadar hemen her noktada yapay zeka ve makine öğrenimi teknolojilerinden yararlanılıyor. Bu nedenle yapay zeka, yeni nesil perakende teknolojilerinin merkezinde konumlanıyor. Örneğin bilgisayar görüşü yüz tanıma ve sürücüsüz teslimat gibi teknolojilerin çekirdeğini yapay zeka oluşturuyor. 

Perakendecilerin üretken yapay zeka teknolojilerini de değerlendirmeye alması gerekiyor. Derin öğrenme ve büyük dil modellerindeki hızlı gelişmeler, ChatGPT gibi üretken yapay zeka teknolojilerinin ortaya çıkmasını sağladı. Bu teknolojiler doğal bir dille sorulan sorulara metin, görsel, ses, kod ya da sentetik veri gibi çeşitli türlerde içerik üreterek cevap veriyor. Örneğin, üretken yapay zeka teknolojileri sayesinde markalar, ürünlerini giyen modellerin fotoğraflarını çekmek zorunda kalmıyor. Ürünlerin nasıl göründüğüne dair vücut çeşitliliğini artırmak için yapay zeka tarafından tasarlanmış modelleri kullanıyor. 

Otomasyon

Uzmanlar, perakendede yatırım için dikkate alınması gereken bir diğer alan olarak otomasyon teknolojilerine işaret ediyor. Tekrar eden görevleri minimum insan müdahalesiyle gerçekleştirmeyi mümkün kılan otomasyon teknolojileri, depolamadan envanter yönetimine, sipariş karşılamadan temassız ödemelere kadar pek çok noktada değerlendirilebiliyor. 

Danışmanlık şirketi McKinsey’e göre, perakende faaliyetlerinin %52’sinin mevcut teknolojiler kullanılarak otomatikleştirilme potansiyeli bulunuyor. Bu sayede insan kaynaklı hatalar azalırken hizmet kalitesi ve hızında artış yaşanıyor. Beraberinde çalışan üretkenliğini artıran otomasyon sayesinde işletmeler maliyet tasarrufu da yapıyor.

Yapay zeka, makine öğrenimi ve robot teknolojisindeki son gelişmeler, makinelerin kendi başlarına veri odaklı kararlar alabildiği yeni bir akıllı otomasyon çağına güç veriyor. Örneğin, yapay zeka tarafından desteklenen pazarlama otomasyon yazılımları, geçmiş müşteri verilerini analiz ederek SMS'den e-postalara ve sosyal medya reklamlarına kadar farklı kanallardaki promosyonları kişiselleştirebiliyor. 

Artırılmış gerçeklik 

Artırılmış gerçeklik (AR), perakende sektöründe büyük bir devrim yaratma potansiyeli vadediyor. Kısaca artırılmış gerçeklik teknolojisi, gerçek dünyadaki nesnelere bilgisayar tarafından üretilen dijital içerikler ekleyerek etkileşimli deneyimler sağlıyor. Örneğin akıllı telefonundan spor ayakkabı alışverişi yapan bir kullanıcı, artırılmış gerçeklik teknolojisi sayesinde kamerayı ayağına doğrultarak ayakkabıların ayağında nasıl görüneceğini bizzat mağazaya gitmeden görebiliyor. Moda ve kozmetik perakendecileri, sanal deneme uygulamaları ile artırılmış gerçeklik teknolojisinin öncüleri olma yolunda ilerliyor.

Ürün görselleştirmeden etkileşimli mağaza için deneyimlere, mağaza için gezinmeden pazarlama kampanyalarına kadar birçok noktada kullanılan artırılmış gerçeklik teknolojisi, ürünlerin satın alınma olasılığını artırırken iade oranını ise azaltıyor.

RFID, QR kodlar ve diğer akıllı mağaza teknolojileri

Akıllı mağaza teknolojileri, çok kanallı deneyimleri geliştirmek isteyen fiziksel mağaza sahipleri için kritik önem taşıyor. Radyo frekansı tanımlama (RFID) ve QR kodları, etiket vb. belirleyiciler kullanarak bir ögeyi tanımlamayı ve izlemeyi mümkün kılıyor. Bu tür teknolojiler gerçek zamanlı envanter kontrolünde yardımcı oluyor. Örneğin bir müşteri, soyunma odasına götürdüğü ürünün etiketini taratarak, beden ve renk seçenekleri hakkında ayrıntılı bilgi alabiliyor. 

Yapılan araştırmalara göre Z ve Y kuşağının %70’inden fazlası, temassız ödeme imkanı sunan perakendecileri tercih ediyor. Bu nedenle perakendecilerin mobil POS (mPOS) gibi otomatik ödeme çözümlerine yönelmesi büyük önem taşıyor. Bu tür uygulamalar ister çevrimiçi ister mağaza içi, mobil ya da sosyal medya fark etmeksizin müşterinin kolayca ödeme yapmasını mümkün kılıyor.

RFID, gelişmiş video analitiği ile birleştiğinde, mağaza içi müşteri davranışları analiz edilebilir hale geliyor. Bu teknolojiler mağazada, insanların zaman içinde nasıl hareket ettiğini, hangi bölümün keşfedilip keşfedilmediğini veya hangi bölümün daha fazla personele ihtiyaç duyduğunu görüntüleme imkanı sunuyor. 

Mobil teknolojiler

Yapılan araştırmalara göre alışveriş yapanların üçte ikisi, mağazada daha fazla ürün bilgisi elde etmek için akıllı telefonlarını kullanıyor. Yalnızca cep telefonları üzerinden gerçekleşen alışverişleri ifade eden mobil ticaretin, 2025 yılına kadar ABD’deki tüm perakende işlemlerinin %10’unu aşacağı tahmin ediliyor. Dolayısıyla mobil teknolojiler, perakende sektörü için kritik önem taşıyor. 

Örneğin perakendeciler, mobil uygulamaları ya da anlık bildirimleri kullanarak konuma dayalı promosyonlar sunabiliyor. Mobil teknolojiler, özel etkinliklerin ya da ürünlerin tanıtımı için de fayda sağlıyor. Bu sayede perakendeciler, mağaza içerisinde daha fazla müşteri trafiği elde ediyor. Ek olarak RFID, QR kod ve diğer mağaza içi teknolojilerle bir araya gelen mobil teknolojiler, daha hızlı ödeme, çevrimiçi sipariş karşılama ve daha iyi müşteri memnuniyeti için de katkı sağlıyor.

Verileştirme

Teknolojinin avantajlarından yararlanmak isteyen perakendecilerin perakende veri analitiği ve içgörü platformlarını değerlendirmesi büyük önem taşıyor. Çevrimiçi ve fiziksel mekanda faaliyet gösteren mağazalardan toplanan ayrıntılı veriler, perakendecilere benzeri görülmemiş bir içgörü sağlıyor. Bu içgörüler, kişiselleştirme, ürün yönetimi, fiyat optimizasyonu ve stok operasyonlarını kolaylaştırarak, satışları artırmak için kullanılıyor.

Web siteleri, mobil uygulamalar, sosyal medya platformaları, ERP ve CRM yazılımları, envanter yönetimi sistemleri, mağaza içi sensörler ve kameralar, RFID ve QR kodlar, pazarlama platformları ve tedarik zinciri yönetimi yazılımları perakendecilere, müşteriler, envanter ve diğer iş süreçleriyle ilgili veri sağlayan kaynakları oluşturuyor. Perakende şirketleri, farklı kanallardan gelen verileri birleştirmek için bulut veri entegrasyon çözümerinden ve e-ticaret veri entegrasyon yazılımlarından yararlanıyor. Yapılan analizler doğrultusunda elde edilen veriler, müşteri davranışlarına yönelik 360 derecelik bir görünüm sağlıyor. Bu tür müşteri verilerine sahip olan perakendeciler, söz konusu bu verileri satışları artırmak ve iş akışlarını daha verimli hale getirmek için kullanabiliyor.