Uç yapay zekâ (Edge AI) nedir?

Günümüzde her şeyin birbiriyle bağlantılı hale gelmesi ve karmaşanın artması, uç yapay zekâyı yeni bir eşik haline getiriyor. Temel ekipmanlar artık daha fazla nesne ve cihazla iletişim kurabiliyor. Bu da veri iletimi ve yönetiminin karışıklığını önemli ölçüde artırıyor.

Yapay zekâ algoritmalarının merkezi bir sunucu yerine veri kaynağına yakın bir cihazda çalıştırılması anlamına gelen uç yapay zekâ, verilerin gerçek zamanlı olarak işlenmesine ve kararların yerinde alınmasına olanak tanıyor. Uç yapay zekâ, akıllı telefonlardan IoT cihazlarına, güvenlik kameralarından otomobillere kadar birçok alanda kullanılabiliyor. Verilerin buluta gönderilmesi ve oradan geri alınmasıyla ilgili gecikmeleri ortadan kaldırarak daha hızlı ve daha verimli bir performans vadediyor.

Bu teknolojinin en büyük avantajlarından biri, veri gizliliği ve güvenliğinde ortaya çıkıyor. Veriler yerel olarak işlendiği için hassas bilgilerin buluta taşınması gerekmeksizin korunması sağlanıyor. Ayrıca uç yapay zekâ, ağ bağlantısının zayıf olduğu veya kesintiye uğradığı durumlarda bile çalışmaya devam ediyor. Bu da özellikle sağlık, güvenlik ve endüstriyel otomasyon gibi alanlardaki kritik uygulamalarda büyük önem taşıyor.

Uç yapay zekâ nasıl kullanılıyor?

Uç yapay zekâ; sağlık, akıllı perakende, iletişim, akıllı şehirler, otomotiv, dijital evler ve akıllı fabrikalar gibi yedi temel alanda dönüşümsel yenilikler sunuyor. Sağlık hizmetlerinde yapay zekâ, daha doğru teşhisler koyma ve ileri düzey araştırmalara yön verme konusunda doktorlara yardımcı olarak insanların yaşam kalitesini artırıyor. Otomotiv sektöründe ise yapay zekâ, sürücü desteği ve gelişmiş güvenlik özellikleri sunarak araçların kişiselleştirilmesini sağlıyor.

Endüstriyel uygulamalarda modern tasarımdan üretime geçiş süreci genellikle aynı anda gerçekleşen birbirine bağlı birçok disipline dayanıyor. Tasarım ve üretim ekiplerinin her bir üyesinin doğru zamanda doğru ürün bilgilerine erişmesi gerekiyor. Bu durum, bilgilerin aynı anda birden fazla kaynaktan elde edilmesi gerekliliğini ortaya çıkarıyor. Endüstriyel alanda yapay zekâ, robotik ve görüş sistemlerinde kullanılıyor ve tasarım ile üretim süreçlerini optimize ediyor. Modern üretim, birçok disiplinin aynı anda çalışmasını gerektirirken yapay zekâ doğru bilgiye doğru zamanda erişimi mümkün kılıyor. Ayrıca yapay zekâ gömülü sistemlerle çip tasarımını, test aşamasını ve hata ayıklama süreçlerini değiştiriyor, endüstriyel robotların bağımsız olarak öğrenmesini ve hareket etmesini sağlıyor.

Hangi firmalar uç yapay zekâ alanında inovasyona öncülük ediyor?

Günümüzde Qualcomm Technologies, Intel, MediaTek, AMD, ARM, Advantech, Adlink, Cadence Design Systems, Microsoft ve Bosch gibi işlemci ve platform devleri, hâlihazırda uç yapay zekâ alanında lider konumda yer alıyor. Uç yapay zekâ ekosisteminin geniş kapsamı göz önüne alındığında çeşitli paydaşlar arasındaki ortaklıklar kurulması büyük önem taşıyor. 

Qualcomm, Advantech ile stratejik bir iş birliği yaparak bir uç yapay zekâ ekosistemi oluşturmayı hedefliyor. Bu iş birliği, yapay zekâ kullanılarak IoT cihazlarında sürekli yenilik sağlama ve yüksek performanslı hesaplama gibi gelişmeleri amaçlıyor. Ayrıca ARM, uç yapay zekâyı desteklemek için NPU’lar (Neural Processing Unit) geliştiriyor. ARM, bu yeni işlem birimlerinin yapay zekâ çerçeveleri ve kütüphaneleriyle kolay entegrasyon sağlayarak yazılım geliştiricilerine daha tutarlı ve sorunsuz bir deneyim sunacağını belirtiyor. Ek olarak ARM, NPU’ların endüstriyel makine görüşü, giyilebilir cihazlar ve son kullanıcılara yönelik robotik cihazlar gibi yüksek performanslı IoT sistemlerinde kullanım için tasarlandığının altını çiziyor.