Hibrit çalışma çağı iş dünyası için ne anlama geliyor?

Dünyanın dört bir yanında şirketler çalışma şekillerini yeniden kurguluyor. Pandemi, süregelen kurumsal rutinlere ve alışkanlıklara meydan okuyarak, hibrit çalışma adı verilen küresel çapta bir deney başlattı. Bu deneyin sonuçları ise bir hayli şaşırtıcı oluyor. Birçok çalışan, kapanma önlemlerinin geçerli olduğu dönemlerde evden veya uzaktan çalışmanın onları daha mutlu ve üretken hale getirdiğini fark etti. Bu nedenle, ofise dönüş pandeminin başında umduğumuz gibi eski düzeni devam ettirecek şekilde gerçekleşmedi. Bunun yerine, ofisin işlevini yeniden hayal eden bir akım tüm dünyayı etkisi altına aldı.

Uzaktan çalışma ile geleneksel ofisin bir birleşimi olan hibrit iş yerleri, şirketlerin çalışma biçimlerini operasyonlarının doğasına ve şirket kültürlerine göre esneten yaklaşımlar benimsemesi anlamına geliyor. Kimi şirketler çalışanlarına evden ya da ofiste çalışma seçeneği sunarken, kimileri ise bu iki alan arasında çalışılan süreyi çeşitli şekillerde dengeliyor. Tüm bunlar, geleneksel olarak işin yapıldığı yegâne yer olan ofisin işlevini dönüştürdüğü gibi, kurumların ve profesyonellerin üretkenlik algılarını da değiştiriyor.

Hibrit çalışma akımı kalıcı olacak

Büyük hibrit çalışma deneyini geleceğe hazırlanmak ve avantajlar sağlamak için bir fırsat olarak gören şirketler kadar, geçtiğimiz aylarda buldukları ilk fırsatta 9-5 çalışma düzenini yeniden uygulayanlar da oldu. Ofise dönüşü tam anlamıyla eskiye dönüş şeklinde uygulamak, verimli ve operasyona uygun bir hibrit çalışma modeli belirleyene kadar kabul edilebilir ancak her şey gibi geleneksel ofisin de zamana ayak uydurarak değişeceği ve gelecekte bugünkünden çok daha farklı olacağı aşikar.

Kendimizi içerisinde bulduğumuz bu deneye cesur yaklaşan birçok dev şirket saymak mümkün. Örneğin sosyal medya devi Reddit, pandemi başladıktan ve tüm çalışanları evden çalışmak zorunda kaldıktan yalnızca birkaç ay sonra tamamen hibrit çalışma modelini benimsemeye karar verdi. Şirket, tüm çalışanlarına işlerini evden yapma, ofiste çalışma veya bu ikisi arasında çalışacakları zamanı kendilerinin ayarlamasına fırsat tanıdı. Twitter ise ofisin değişen anlamını benimseyerek pandemi esnasında hibrit çalışma düzenini sınırsız süreyle uzattığını ve çalışanların istedikleri kadar ofisi ‘ziyaret edebileceklerini’ duyurdu. Coinbase hibrit öncelikli bir modele geçerek, operasyonunu merkezi bir ofis olmaksızın sürdürebileceği şekilde yeniden kurguladı. Faaliyet alanı bu şirketlerden çok daha geniş bir teknoloji devi olan Microsoft ise artık çalışanlarına haftanın yarısını evde çalışarak geçirme şansı tanıyor. Meta (eski adıyla Facebook) ise çalışanlarının yarısının tamamen evden çalışmalarına izin verdi.

Hibrit çalışma modellerini benimseyen şirketlerin listesi uzayıp gidiyor. Bu ve saymadığımız daha sayısız şirketin her biri için hibrit modellere geçmenin ardında farklı bir neden olsa da hepsi bu dönüşümün çalışan deneyimini iyileştirmek için bir fırsat olduğunda hemfikir.

Fiziksel ofisler tarihe mi karışacak?

Yepyeni bir esneklik şansı sunan hibrit çalışma akımı, onu benimseyen şirketlerin yeni nesil yetenekler için birer cazibe merkezine dönüşmesine, çalışanların mutluluğunun artırılmasına ve maliyetlerin düşürülmesine katkıda bulunuyor. Tüm bunlar ufukta gerçekleşecek bir gelecek öngörüsünden ziyade, halihazırda gerçekleşen bir dönüşüm ancak bu durum fiziksel ofisin tarihe karışacağı anlamını taşımıyor.

Hibrit çalışma akımıyla yeniden kurgulanan ofis, iş birliğine dayalı sosyal bir alana dönüşerek daha anlamlı bir rol üstleniyor. Ofisler bu sayede işin yapıldığı yerler olmaktan çıkarak daha kullanışlı ve gerekli bir hal alıyor.

Hibrit çalışma, yalnızca nerede ve ne zaman çalıştığımızı değiştirmekle kalmıyor, aynı zamanda yeni bir dizi talebi karşılamak için ofisin fiziksel düzenini de değiştiriyor. Çalışanlar artık ofisten, evlerinde de bulunan masalardan, bilgisayarlardan, telefonlardan ve su sebillerinden fazlasını bekliyor: İhtiyaçlarını karşılayan, daha az resmi, üzerinde çalıştıkları görevlere daha elverişli ortamlar sunan esnek çalışma alanları istiyor. İşte bugünden inşa edilmeye başlanan geleceğin ofisleri bunları ve dahasını yerine getiren, çalışanların gitmeye gerçekten ihtiyaç duyacakları yerler olacak.

Hibrit çalışma modellerinin avantajları

Hibrit çalışma modelleri şirketlere ve profesyonellere birçok avantaj vadederken, kötü uygulanan geçişlerin göz ardı edilemez riskleri de bulunuyor. Önce iyi haberlerle başlayalım:

Üretkenlik

Hibrit çalışma modelleri pandemiyle ortaya çıkan bir fenomen değil. Daha önce de düşünülen bu modellerin yaygınlaşmamasının başlıca sebebi güvensizlikti. Kimi yöneticiler, çalışanların işlerini yapacakları yeri ve zamanı seçme özgürlüğüne sahip oldukları takdirde daha az çalışmayı seçeceklerini düşünüyor ve bu nedenle hibrit modellere şüpheyle yaklaşıyordu. Pandeminin zorunlu kıldığı deney, bu şüphenin yersiz olduğunu ortaya çıkardı. Microsoft’un gerçekleştirdiği bir araştırma ise bunu verilerle ortaya koydu. Şirketin Avrupa’daki şirketlerle yaptığı bir araştırmaya katılan yöneticilerin yüzde 82’si hibrit çalışan iş gücünün en az pandemi öncesindeki kadar verimli ve üretken olduğunu belirtti.

Şüpheci yöneticilerin kaçırdıkları nokta, hibrit iş yerinin bir kaytarma fırsatı değil, zamanı daha iyi kullanma şansı sunduğuydu. Çalışanlar, hibrit çalışma modelleri sayesinde yoğun zamanlarda yolda geçirdikleri zamanı üretken olarak geçirmeyi seçebilir, geleneksel ofisin gürültüsünden ve neden olduğu konsantrasyon kayıplarından uzakta, kendilerini üretken hissettikleri yerlerde çalışmayı tercih edebilirler. Çalışanlara özgürlük ve seçim şansı tanıyan hibrit çalışma, daha mutlu, daha iyi dinlenmiş ve daha az stresli iş gücünün üretkenliğini artırıyor.

Mutluluk

İstenilen zamanda ve yerde çalışmakta özgür olmak, çalışan memnuniyeti üzerinde önemli bir olumlu etkiye sahip. 2020 tarihli bir SurveyMonkey araştırmasının sonuçlarına göre, uzaktan çalışanlar ofiste çalışmaya devam eden meslektaşlarından daha mutlular. Araştırma, bu mutluluğun ardında çalışma programlarının tam kontrolünü ele almanın çalışanlara psikolojik faydalar sağladığına işaret ediyor. Ancak tek sebep bu değil: Çalışanlar evcil hayvanlarının yanında olmaktan rahat giyinmeye, daha fazla yemek yapmaya şans bulmaktan sevdikleriyle daha çok vakit geçirmeye kadar birçok insani sebebin onları daha mutlu ettiğini belirtiyor. Ancak herkes evden çalışmaya can atmıyor. Madalyonun diğer yüzünde ise evden çalışmayı tecrit edici ve dikkat dağıtıcı bulan bir kitle bulunuyor. Hibrit iş yeri, çalışanlara istediklerinde ziyaret edebilecekleri, onlar için yeniden kurgulanmış bir ortam sunarak, uzun vadeli uzaktan çalışmanın olumsuz yanlarını azaltıyor, iş birliği ve sosyalleşmeyi artıracak profesyonel bir alan sağlıyor.

Maliyet

Hibrit ofis çalışan üretkenliğini ve mutluluğunu artırırken, şirket maliyetlerini ise düşürüyor. Başarılı bir hibrit ofiste kübiklerin veya dizilmiş masaların yerine çalışanların ihtiyaçlarına yönelik tasarlanmış çok amaçlı alanlar bulunur. Bu açıdan bakıldığında, geleneksel ofislerin büyük bir bölümünün işi kolaylaştırmaktan çok, onu zorlaştıran tekrarlayıcı karakteristik özellikleri olduğu fark edilebilir. Hibrit ofis, işe elverişli ortam ve araçlardan oluşan, insanlara yalnızca mekan ve zaman açısından değil, aynı zamanda ne şekilde çalışacaklarını da seçme özgürlüğü sunuyor. Şirketler herhangi bir zamanda ofiste ortalama kaç çalışan olacağını öngörebildiği bir hibrit çalışma düzeni inşa edebilirse kira, ofis malzemeleri ve diğer işletme giderlerini azaltmak için planlama yapabilme kabiliyeti kazanabilir.

Sağlık

COVID-19 sağlık krizi henüz bitmedi. Virüsün Omicron varyantının insan sağlığına zararlı etkileri daha zayıf olsa da yayılma hızı çok daha yüksek. Bu nedenle sosyal mesafe önlemlerinin bir süre daha devam etmesi gerekecek. Hibrit ofis, geleneksel ofise kıyasla aynı mekanda bulunan insanların sayısını azaltarak, profesyonellerin daha geniş kişisel alanlara sahip olmasını ve sosyal mesafeyi korumasını kolaylaştırıyor. Çalışanlar yoğun olmayan zamanlarda ofise gidip gelebilir, kendileri veya aileleri risk altında olduğunda evden çalışmayı tercih edebilirler.

Hibrit çalışma modellerinin dezavantajları

Hibrit çalışma modellerinin doğası gereği ortaya çıkan dezavantajlardan bahsetmek mümkün değil ancak yönetim zafiyetlerinden kaynaklanabilecek bazı riskler söz konusu. Neyse ki, küresel deney bu riskleri açıkça gözler önüne seriyor ve engellenmelerini mümkün kılıyor.

Tükenme

Yaşam alanlarıyla çalışma alanlarının iç içe geçmesi aşırı çalışma kültürünü tetikleyebilir ve hibrit çalışma modellerinin sağlıklı şekilde sürdürülmesini zorlaştırabilir. Uzaktan çalışanlar, farkında olmadan ofisteki meslektaşlarından daha uzun saatler çalışabilir ve daha kısa molalar verebilir.

Üstlerinden ve iş arkadaşlarından uzakta olan çalışanlar geç saatlere kadar çalışma eğilimi gösterebiliyor. Evden çalışan bir profesyonel, öğleden sonra çocuklarıyla oynamak, köpeğini yürüyüşe çıkarmak ya da egzersiz yapmak için kendine vakit ayırdığında kendini suçlu hissedebilir. Bu suçluluk, yalnızca evden çalışma ‘lüksüne’ sahip olmaktan bile kaynaklanabilir, daha fazla çalışmaya, strese ve en nihayetinde tükenmeye yol açabilir. Yöneticilerin hibrit çalışma modellerini kurgularken herkesin Slack’te çevrimiçi olacağı saati belirlemeyi bir kenara bırakıp, işin kendisine ve çalışanların sağlığına odaklanması gerekiyor.

Teknoloji bağımlılığı

Bir operasyonu fiziksel köklerinden ayırmak büyük bir zorluk ve karmaşık bir iş. Hibrit işyerleri konumdan bağımsız bir şekilde çalışma kabiliyetine sahip olmak için giderek daha fazla teknolojik araçtan faydalanmaya ihtiyaç duyuyor. Google Workspace ve Microsoft 365 gibi uzaktan çalışmayı mümkün kılan bulut tabanlı üretkenlik araçları, işin dünyanın herhangi bir yerinden yapılmasını sağlıyor. İşin büyük ölçüde dijital araçlarla yürütülmesi, uzaktan çalışanların dizüstü ve telefon gibi donanımlara duyduğu ihtiyacı artırıyor. BT departmanlarının yalnızca bu donanımları sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda çalışanların şirket sınırları dışından çeşitli cihazlar kullanarak bağlandıkları kurumsal ağı, verileri ve kaynakları koruma altına alması gerekiyor.

Yeni ofis düzeni

Hibrit çalışma düzenlerine geçiş, mevcut ofislerin çalışanların değişen ihtiyaçlarını karşılamak için yeniden şekillendirilmesini gerektiriyor. Ofisi yeniden tasarlamak her şirket için iş yapma şekilleri, kültürü ve çalışanların ihtiyaçları doğrultusunda farklı anlamlar taşıyacaktır. Ancak ofisi çalışanlar için bir cazibe merkezine; işi ve iş birliğini kolaylaştıran bir ortama dönüştürmek hibrit çalışma çağının şirketlere getirdiği önemli bir sorumluluk. Bu sorumluluk, iç mimari iyileştirmelerin yanı sıra daha iyi Wi-Fi bağlantısı gibi teknolojik geliştirmeleri de içerebilir.

Ekip dinamikleri

Hibrit çalışma düzenleri profesyonel ilişkiler kurmayı veya sürdürmeyi zorlaştırabilir. Aynı fiziksel alanı paylaşmak çalışanların daha kolay kaynaşması ve ekiplerin daha iyi iletişim kurması için fırsatlar sunar. Çalışan deneyiminde meydana gelen bu boşluk, ekibin bir bölümü ofiste, diğerleri uzaktan çalıştığında daha da belirginleşir. Uzaktaki çalışanlar dışlanmış ve yalnız hissedebilir. İyi bir yönetici, şirketin ekip oluşturma faaliyetlerini tüm çalışanları kapsayacak şekilde gerçekleştirerek ve coğrafyadan bağımsız olarak herkesin erişebileceği düzenli sosyal etkinlikler düzenleyerek bu hissin etkilerini azaltabilir.