Avrupa Birliği tarafından hazırlanan ikinci Ödeme Sistemleri Direktifi olan PSD2 ve Açık Bankacılık kavramları nedir, ödeme ve finans dünyası için sunduğu avantajlar ve fırsatlar nelerdir, bu yazıda açıklıyoruz.

PSD2 nedir?

Finans teknolojisi (fintech) şirketlerinin tüm dünyadaki parayla ilgili işlemlerdeki trendleri değiştirmeye başlamasıyla, Avrupa Birliği, ödeme işlemleri için çerçeve belirleyen ve 2007 yılında hazırlanan Ödeme Sistemleri Direktifi (PSD) için 2013 yılında güncelleme çalışmalarına başladı.

Bu yılın başında Avrupa'da devreye giren ikinci Ödeme Sistemleri Direktifi (PSD2), geçen yıldan bu yana Türkiye'nin de gündemindeydi.

Kasım 2019'daki Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkındaki Kanun teklifiyle, Türkiye de ödeme sistemlerinde reform yaratan bu değişikliği kabul etme yolundaki ilk adımı attı. Bu kanun teklifi, 1 Ocak 2020'de yürürlüğe girerek, kanunlaştı.

{module|IlgiliYazi}

PSD2 ne işe yarar?

PSD2, ödeme işlemlerinin tüm tarafları, yani bankalar, tüketiciler, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yani tüm pazarı etkileyen yeni kuralları ve çerçeveyi belirler.

Finansal kuruluşların üçüncü taraflar için gerekli erişim ve arayüzleri API (Uygulama Programlama Arayüzü) vasıtasıyla sağlarken, kişisel verilerin de güncel uygulamalar ışığında korunması sağlanır.

PSD2'nin avantajları ve sunduğu fırsatlar

PSD2, aslında kullanıcı verilerini özgürleştirmeye yarayan bir değişikliktir. Örneğin bir banka hesabı olan kullanıcı, bankanın sağladığı API sayesinde, diğer finansal hizmetlerden de hesabıyla ilgili bilgi ve işlevlerin bir kısmına erişebilir.

Örneğin üçüncü taraf bir şirketin hazırladığı bireysel tasarruf etmeyi sağlayan bir mobil uygulama ile (Açık Bankacılık sayesinde) tüm banka hesaplarını ve harcamalarını görebilir. Uygulama banka API'si üzerinden elde ettiği verilerle harcama analizi yapabilir ve kullanıcıya çeşitli öneriler sunabilir.

Finansal kuruluşlar açısından bakıldığında, PSD2 ödeme sektöründeki diğer oyuncular açısından fırsat eşitliği yaratmayı hedefliyor. Böylece ödeme ve elektronik para kuruluşları, fintekler ve bankacılık verileriyle inovasyon yapabilecek tüm kurumlar, tüketicilere yenilikler sunma olanağına sahip oluyor.

{module|IlgiliYazilar}

Bu yeniliklerin, bankacılık hizmetlerine erişimi olmayan kitleleri de finansal sisteme dahil etme olanağı sunması hedefleniyor.

Ayrıca, PSD2, ödeme güvenliği ve tüketici verilerinin gizliliği açısından da güncel uygulama ve düzenlemelere uyumluluğu artırarak tüketicileri koruyor.

Açık Bankacılık (Open Banking) nedir?

PSD2 ile ortaya çıkan gelişmelerin ayrılmaz bir parçası olarak görülen Açık Bankacılık (API Bankacılığı olarak da adlandırılır), bankaların ve bağlı kuruluşlarının verilerini üçüncü taraflara API üzerinden açması olarak tanımlanıyor.

API'ler, banka hesaplarındaki işlemler gibi kullanıcı verilerinin üçüncü taraflarca görülebilmesini sağlıyor.

Açık Bankacılığın avantajları

Bu gelişme ile banka müşterilerine yeni hizmetler sunulabilmesinin önü açılırken, finansal kuruluşlar ve finans teknolojisi şirketleri (fintech'ler) için de inovasyon fırsatı doğuyor.

Örneğin oluşturulabilecek ortak müşteri platformu ile aşağıdakileri gerçekleştirmek mümkün olabilecek.

Tüm banka hesaplarına tek noktadan erişim

Transfer ve işlem bilgilerinin görülebilmesi

Kredi kartlarının yönetimi

Banka ve kredi kartı üzerinden online ödemeler

Diğer ödeme hizmetlerinin yönetimi

Sanal asistan ile yatırım tavsiyeleri alma

Bitcoin vb. kripto paralar için cüzdan yönetimi

Kişisel finans yönetim özelliklerinin sunulması

Finansal işletmeler açısından bakıldığında, Açık Bankacılığın en önemli avantajı, küçük finansal girişimlerin de geniş tüketici kitlelerine hitap edebilme şansı sunması.

Ülkemizdeki duruma bakıldığında, Açık Bankacılık uygulamaları, aslında bir süredir ülkemizde mevcuttu. Yukarıda listelediğimiz özelliklerin bir veya birkaçını sunan mobil uygulamalar hayatımızda yer alıyordu.

Ancak Açık Bankacılık ile ilgili resmi düzenleme de bu yıl yapıldı ve 15 Mart 2020'de Resmi Gazete'de yayımlanan "Bankaların Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik" ile yürürlüğe girdi.