Merkeziyetsiz veri depolama nasıl işler?

Merkeziyetsiz ya da merkezi olmayan veri depolama, verilerin merkezi bir sunucuda veya kurumda saklanması yerine, farklı bilgisayarlara veya cihazlara dağıtılarak saklanmasını ifade eder. Bu yaklaşım, merkezi bir otoriteye olan bağımlılığı azaltarak, daha güvenli ve özgür bir veri yönetimi sağlar.

Google, Amazon, Microsoft ve Apple gibi teknoloji devleri, merkezi bulut depolama sektörünün büyük kısmını elinde bulundurur. Müşterilerine yeterli miktarda alternatif çözüm sunamayan bu firmalar, siber saldırılara karşı da hassastır. Günümüzde merkezi çözümlerdeki yetersizlikler, merkezi olmayan veri depolama alternatiflerinin öne çıkmasının başlıca nedeni olarak görülür.

Merkezi olmayan depolama nasıl çalışır?

Merkeziyetsiz veri depolama, blok zinciri teknolojisi gibi dağıtılmış sistemlerle uygulanabilir. Bu sistemler, birbirleriyle bağlantılı olan çok sayıda bilgisayardan oluşan ağlarda çalışır ve verileri, bu ağlardaki birçok farklı noktada saklar. Böylece veriler, merkezi bir sunucuda saklanmadığı için bir bilgisayarın çökmesi veya bir sunucuda yaşanan kesinti gibi sorunlar sebebiyle veri kaybı riski son derece azdır.

Merkeziyetsiz veri depolama verileri küçük parçalara ayırarak birden çok bilgisayarda ya da sistemde depolar. Verilerin bölünmesi tamamlandıktan sonra her bir dosyaya/veriye benzersiz bir tanımlayıcı numara verilir. Bu numara özel bir anahtarla şifrelenir ve tüm paydaşlara dağıtılır. İçeriklerin korunması için verilere yönelik birden fazla kopya oluşturulan merkeziyetsiz veri depolama sisteminde, bir sistemdeki veriler arızalansa bile içerik diğer kopyalar sayesinde oluşturulabilir. Böylece veri kaybı ihtimali bir hayli düşer. Merkeziyetsiz veri depolama sistemlerinin bir diğer güvenlik katkısı da, hacker’lar tarafından içeriklerin ele geçirilmesi durumunda, kullanışlı bir verinin elde edilememesidir. Kötü niyetli kişilerin herhangi bir sistemi hack’leyerek kazanabilecekleri tek şey, hiçbir amaca hizmet etmeyen şifrelenmiş veri parçacıklarıdır.

Merkeziyetsiz depolamanın avantajları

-Daha düşük maliyetler

Merkeziyetsiz depolama modeli, veri merkezine yönelik yüksek bir yatırım gerektirmez. Böylece merkezi depolama çözümlerine kıyasla daha uygun bütçelerle uygulanabilir. Ayrıca kullanılmayan disk alanlarını kiralamak isteyen pek çok kişi ve kurum bulmak mümkündür. Bu sayede maliyetler daha da aşağıya iner.

-Daha yüksek güvenlik ve güvenilirlik

Merkeziyetsiz depolamada, dosyalar parçalara ayrılarak dağıtılır. Bir sistem saldırıya uğrasa bile geri kalanlar etkilenmez. Merkeziyetsiz depolama ayrıntılı erişim denetimleri ve tek hata noktası olmamasıyla, son derece güvenilirdir.  Ayrıca veriler dağıtılarak kopyalandığı için, belirli bir sunucunun çökmesi durumunda verileri diğer sunuculardan almak mümkündür. Böylece süreçlerde herhangi bir aksama ya da kesinti yaşanmaz.

-Yüksek düzeyde ölçeklenebilirlik

Merkeziyetsiz veri depolama çözümlerinin bir diğer avantajı da ölçeklenebilirlik noktasında ortaya çıkar. Merkezi olmayan sistemler, istenildiği ya da ihtiyaç duyulduğu biçimde ölçeklendirilebilirler. 

-Daha fazla gizlilik

Merkeziyetsiz veri depolamada veriler şifrelidir. Bu sayede kişisel bilgiler ve kurumlara yönelik hassas veriler güvence altındadır. Hacker’lar verileri ele geçirse bile elde ettikleri veriler, içeriğin sadece küçük bir parçasıdır. 

Merkeziyetsiz depolamanın dezavantajları

-Güvenilmezlik

Güvenlik konusu merkeziyetsiz depolamanın hem avantajı hem dezavantajıdır. Merkeziyetsiz depolamada veriler, anonim hesapların sahibi olduğu sistemlere dağıtılır. Veriler şifrelenmiş olsa bile, bu sistemi kullanan her kişi ve kurum, anonim hesaplara güven duymaz. “Hesap verilebilirliği” tercih eden kurumlar için bu durum endişe yaratabilir.

-Karmaşıklık

Merkeziyetsiz bir bulut depolama sistemi oluşturmak, hem fikir hem uygulama aşamasında hiç kolay değildir. Bunun yerine verilerin güvenliğini sağlamak ve yönetmek için, güvenilir, merkezi bir ortağa güvenmek, BT departmanları için büyük bir zaman ve emek tasarrufu sağlayabilir.

Merkeziyetsiz depolamayı kullanmak

Merkeziyetsiz depolamada bazı sağlayıcılar son derece başarılı olsalar da bu teknoloji için henüz potansiyeline ulaştığı söylenemez. Web 3.0 gerçeğe dönüştükçe merkeziyetsiz depolamanın da çok daha hızlı yaygınlaşması bekleniyor. Şimdiden pek çok büyük şirketin bu teknolojiye yatırımlarını hızlandırdığı biliniyor. Verilerin daha güvenli ve özgün biçimde yönetilmesini mümkün kılan merkeziyetsiz veri depolama teknolojisinin, kişi ve kurumların internetteki özgürlüğünü de artıracağı öngörülüyor.