Kurgusal Evren: Metaverse neler vadediyor?

Metaverse, son dönemin en popüler gündem maddelerinden. Dünyanın en büyük teknoloji şirketleri, internetin sıradaki evrimi olarak görülen metaverse’e yeni yatırımlar yapıyor ve üç boyutlu sanal evrenlerin ilk dijital tuğlalarını yerleştiriyor. Facebook’un yeniden yapılanarak çatı şirketinin adını Meta olarak değiştirmesi, Microsoft, Epic Games, Roblox ve daha birçok şirketin bu alana ilgilerini ve yatırımlarını artırması, kurgusal evren fikrini büyük bir internet trendine dönüştürdü.

Metaverse nedir?

Metaverse terimi ilk kez Neal Stephenson tarafından, insanların dijital kimliklerinin yaşadığı üç boyutlu sanal dünyalara atıfta bulunduğu 1992 tarihli Snow Crash romanında ortaya atıldı.

Metaverse, en basit tabirle, aynı fiziksel alanda bulunmayan insanların bir araya geldiği ve etkileşime geçebildiği sanal ortamları tanımlar. Metaverse kimliklerin, nesnelerin, geçmişin, ödemelerin ve yetkilerin sürekli olduğu, sınırsız sayıda kullanıcı tarafından eş zamanlı olarak deneyimlenebilen, gerçek zamanlı 3B dünyalar ve simülasyonlardan oluşan geniş bir ağ olarak da tanımlanabilir. Tanım her ne kadar çevrimiçi oyunları andırsa da metaverse gerçek dünyayla daha fazla etkileşime geçen bir çoklu evren türüdür.

Çevrimiçi oyun dünyaları, zengin 3B ortamlardan metin tabanlı ortamlara kadar tek bir ana temaya odaklanan dijital alanlardır. Günümüz çoklu evrenleri, bir ağda birbirine bağlı, paylaşılan bir teması veya kural seti olmayan çok sayıda farklı dünyalardır. Metaverse ise bunlardan farklı olarak artırılmış gerçeklik katmanları, mağazalar için VR soyunma odaları ve Google Haritalar gibi uygulamaları içeren gerçek dünyayla daha içli dışlı bir çoklu evren türüdür.

Metaverse neden bu kadar popüler?

Metaverse henüz gerçekleşmemiş bir fikir. Teknoloji sektörünün zirvesindeki şirketler, bu kavramı internetin bir sonraki formunu tanımlamak için kullanıyor. Uzmanlara göre, bu konsept hayata geçirildiğinde hem teknoloji sektörü hem de toplum üzerinde cep telefonu kadar dönüştürücü bir etkisi olacak.

İnternet günümüzde milyonlarca insanın bilgi ve hizmetlere erişmek, iletişim kurmak ve sosyalleşmek, ticaret yapmak ve eğlenmek için kullandığı bir araç. Metaverse bu değer önerisini, çevrimdışı ve çevrimiçi arasındaki ayrımı bulanıklaştırarak yenileyecek. Metaverse ile özdeşleşen gerçek dünyayla bağlantılı sanal evrenlerde, artırılmış, sanal ve karma gerçekliğin bir birleşimi olan “genişletilmiş gerçeklik” (XR) en önemli teknolojilerden olacak.

Metaverse kavramının merkezinde, gerçek zamanlı olarak erişilebilir ve etkileşimli sanal 3B ortamların sosyal ve ticari katılım için dönüştürücü ortam olacağı fikri yer alıyor. Dolayısıyla, metaverse’ün internet kadar uğrak bir mekan haline gelmesi, genişletilmiş gerçekliğin yaygın olarak benimsenmesine bağlı olacak.

XR teknolojileri bugüne kadar çoğunlukla video oyunları ve niş kurumsal uygulamaların bir alt kategorisi olarak ele alınıyordu. Oyunlar günbegün sosyal deneyim platformlarına dönüştükçe, diğer bağlamlara uygulanabilirlikleri de arttı. Günümüzde pek çok oyun keşfedilebilir sanal dünyaları aracılığıyla oyunculara yaratıcı ifade ortamları ve popüler kültür kanalları sunuyor. Metaverse ise bu oyunu gerçek dünyanın sosyal, kültürel ve ekonomik bağlamlarına yakınsamayı hedefliyor. Günümüz metaverse’leri insanların dijital avatarlarıyla temsil edildiği paylaşılan sanal alanlardır. Bu dünyalar, içindeki toplumun karar ve eylemlerine bağlı olarak sürekli olarak büyür ve gelişir. Modern metaverse terimi, yalnızca girdiğimizde deneyimleyebildiğimiz interneti yeni bağlantılar, cihazlar ve teknolojilerle her an her yerde deneyimleyebileceğimiz küresel bir sanal dünyayı temsil ediyor.

Hangi alanlarda deneyim sunuyor?

Metaverse günümüzde internete bağlı cihazlar üzerinden deneyimlediğimiz ve yaptığımız birçok şeyi değiştirecek. Metaverse’ün dönüştüreceği alanlara göz atalım:

Oyunlar: Halihazırda metaverse olarak tanımlanan birçok oyun var ancak bunlar giderek fiziksel dünya ile kurgusal evren bağlantısına daha odaklı, daha sosyal ve etkileşimli bir hal alacak. Metaverse oyunlar dikeyinde en büyük inovasyonları gerçekleştirmesi beklenen şirketler Epic Games, Unity ve Roblox olarak gösteriliyor.

Sosyal Deneyimler: Oyunlarda sanal dünyaları mümkün kılan teknolojinin üzerine inşa edilen metaverse, bize sadece fotoğraf ve haber bağlantıları paylaşarak sosyalleşmek yerine, sanal evrenlerde gerçekleştirilecek etkinlikler aracılığıyla bir araya gelme şansı tanıyacak.

Alışveriş: Metaverse’ün, e-ticaret alanında uzun yıllardır beklenen sanal soyunma kabinleri gibi yenilikleri ve e-ticaret sitelerinin yerine tüketicilerin içerisinde gezinebildiği sanal mağazaları getirmesi bekleniyor. Metaverse, geleneksel perakendenin sunduğu sürükleyici deneyimi e-ticarete getirmek için gereken her şeye sahip.

İş Birliği: Günümüzde Zoom, Slack ve Discord gibi araçlar birçok iş birliği kabiliyetini bizlere kazandırdı ve uzaktan çalışma akımının gerçekleşmesine katkıda bulundu. Metaverse geleceğinde ise ofislerin ve toplantı odalarının tamamen dijitalleşerek fiziksel ortamdan ayrılması, fiziksel ortamlarda bir arada gerçekleştirilenlerin ise sanal öğelerle çok daha etkili hale getirilmesi mümkün olacak.

Emlak: Gayrimenkul sektörü halihazırda tamamlanmamış projelerini sanal gerçeklikle insanlara gezdirebiliyor. Ancak bu deneyimler tek kişilik ve çoğunlukla sosyal etkileşim olmaksızın gerçekleştiriliyor. Metaverse, bu deneyimin bir tanıtım ofisine gitmeden ve diğer insanlarla eş zamanlı olarak yaşanmasını sağlayacak.

Turizm: Metaverse dünyanın en ilginç yerlerini herkes için ulaşılabilir hale getirebilir. Bazı girişimler halihazırda bunu sanal gerçeklik aracılığıyla gerçekleştiriyor ancak bunlar statik, önceden hazırlanmış ve tek kişilik deneyimlerle sınırlı. Metaverse’de ise kültür turizmi, diğer insanlarla gerçekleştirebildiğimiz sosyal etkinliklerden biri olacak.

Mimarlık, Mühendislik, Tasarım ve Üretim: Metaverse, geleneksel olarak kağıt kalemle gerçekleştirilen, sonrasında tabletlere ve artırılmış gerçeklik başlıklarına geçen mimarlık, mühendislik, tasarım ve üretim süreçleri için iş birliğine yatkın sosyal alanlar sağlayacak.

Eğitim: Yüzyıllardır yüz yüze gerçekleştirdiğimiz eğitim süreçlerini pandemi sırasında bilgisayarlar ve tabletlerle uzaktan yürütmek birçok zorluğu beraberinde getirdi. Metaverse ise eğitimi daha sürükleyici ve daha sosyal hale getirerek, gerçek sanal sınıf ortamlarını yaratacak. Metaverse, eğitimcileri yaratıcı araçlarla donatacak, öğrenciler için daha eğlenceli ve ilginç eğitim deneyimlerini mümkün kılacak.

Teknoloji şirketleri ve artan Metaverse ilgisi

Meta (eski Facebook) CEO’su Mark Zuckerberg, Microsoft CEO’su Satya Nadella, Epic Games CEO’su Tim Sweeney gibi sektörün önemli isimleri, şirketlerinin metaverse’e odaklandıklarını açıkladılar. Bunların dışında NVIDIA, Unity, Snap ve Autodesk gibi devler de metaverse üzerinde çalışmaya başladılar. Amazon henüz bu konuyla ilgili bir duyuru yapmadıysa da metaverse alanında güçlü bir oyuncu olması bekleniyor.

Adını Meta olarak değiştiren Facebook, bir sosyal medyadan ziyade bir metaverse şirketi olacağını açıkladı. Yaklaşık 3 milyar kullanıcısı olan teknoloji devi, artırılmış ve sanal gerçekliğe büyük yatırımlar yapıyor.

Bilgisayar çipi üreticisi Nvidia, üç boyutlu dünyaları ortak bir sanal evrene bağlamak için Omniverse isimli bir platform kurdu. Şirket, gerçek dünyadaki binaların ve fabrikaların simülasyonlarını oluşturmak gibi projeler için kullanılan Omniverse'ün metaverse için bir başlangıç noktası olduğuna inanıyor.

Microsoft sundukları ürün ve hizmetlerin dijital ve fiziksel dünyaları bir araya getirdiğine vurgu yaparak kurumsal metaverse üzerinde çalışmaya başladığını duyurdu. Xbox ve Minecraft'ın sahibi olan Microsoft, oyun endüstrisinin de kilit oyuncularından biri ve kurumsalın yanı sıra, Xbox markasıyla oyunlar konusunda da metaverse rekabetine katılmasına kesin gözüyle bakılıyor.

Roblox, kullanıcılara ve geliştiricilere dijital dünyalar yaratmaları için araçlar sağlıyor. Şirketin CEO'su ayrıca Robux para biriminin kullanıldığı sanal ekonomide alışveriş ve iş yapma fırsatları sunmayı amaçladıklarını açıkladı.

Bir oyunun ötesine geçerek dans partileri ve sanal müzik konserleri gibi sosyal deneyimlere ev sahipliği yapmaya başlayan Fortnite'ın arkasındaki şirket Epic Games, ayrıca oyunlar ve TV programı arka planları gibi diğer görsel efektler geliştirmek için kullanılan popüler oyun motoru Unreal'ın da sahibi. Şirketin CEO’su Tim Sweeney, metaverse’ün şirketler arası ortak bir ortam olması gerektiğinin en büyük savunucularından.