En güvenilir kripto para nasıl anlaşılır

Kripto para piyasasının son yıllarda büyük bir hızla büyümesi neticesinde bugün kripto para borsalarında alım satım yapabileceğiniz binlerce farklı seçenek bulunuyor. Bitcoin, Litecoin ve Ethereum gibi kendi blok zincirine sahip olan coinler ve bir başka blokzincir üzerinde çalışan tokenlardan oluşan bu devasa ekosistemde yatırım yapmak isteyenleri bazı zorluklar bekliyor. Bu kadar fazla seçenek arasında güvenilir bir sanal kripto para bulmak için detaylı araştırmalar yapmak ve belirli kriterleri karşılayıp karşılamadığına bakmak gerekiyor.

Bir kripto paranın güvenilir olup olmadığını anlayabilmek için aşağıdaki başlıklarda araştırmanızı yapabilirsiniz.

Topluluk: Bir kripto para projesini başarıya ulaştıracak olan kriterlerden en önemlisi onu destekleyen topluluğun gücüdür. Bu nedenle sosyal medyada, kripto para forumlarında ilgili kripto para için araştırma yaparak projeyi destekleyen topluluk hakkında fikir edinebilirsiniz. Kağıt üstünde harika bir çözüm sunuyor gibi görünse de kimsenin hakkında konuşmadığı, önemli haber ve inceleme portallarında yer verilmeyen bir projenin başarıya ulaşma şansı çok düşüktür.

Takım: Her kripto para projesinin bir Ar&Ge takımı ve danışmanları bulunur. İnternet sitesinde yer verilen bu isimleri LinkedIn gibi platformlarda araştırarak eğitimleri ve geçmiş kariyerlerini öğrenebilirsiniz.

Teknoloji: Kripto para projesinin nasıl bir teknolojiye sahip olduğuna, ne gibi bir inovasyon vadettiğine ve rakiplerinden herhangi bir üstünlüğü olup olmadığına bakmalısınız. Piyasada birbirinin kopyası onlarca kripto para olduğu unutmayın.

Teknik doküman: İngilizcede white paper olarak bilinen teknik açıklama dokümanında bir kripto para projesinin amacı, çözüm önerisi, kullandığı teknoloji, ekonomisi ve yol haritası gibi temel bilgiler yer alır. Kripto paraya ait websitesinden bulabileceğiniz bu dokümanın içeriği ve ne kadar özenli hazırlanmış olduğu size proje hakkında fikir verecektir. 

Fiyat geçmişi: Bir kripto paranın geçmişe dönük fiyat artış ve azalış grafiklerine bakarak değişkenlik durumunu görebilirsiniz. Kripto paralar genel olarak volatif dijital varlıklar olsa da eğer bir kripto para kısa zaman aralıklarında çok büyük yükselişler ve düşüşler yaşamışsa ilgili projeye yatırım yapmanın yüksek risk taşıyacağını bilmelisiniz.

Yol haritası: Kripto parayı geliştiren ekibin açıkladığı yol haritalarında, projenin nasıl bir ilerleme planına sahip olduğu, hangi özelliklerin ne zaman devreye alınacağı, kimlerle ortaklık yapılacağı, nihai bir ürün vadediliyorsa ne zaman kullanıma açılacağı gibi bilgiler hedeflenen tarihleriyle birlikte yer alır. Yol haritalarını detaylı olarak inceleyip geçmişte söz verilen tarihlerde ilgili geliştirmelerin yapılıp yapılmadığını da kontrol edebilirsiniz.   

Kripto paranın değeri nasıl belirlenir?

Temel ekonomik dinamiklerde olduğu gibi kripto paraların da değeri taleple doğru orantılı olarak artar. Bununla birlikte kripto paranın maksimum arzının sınırlı olup olmadığı, madencilikle üretilip üretilmediği, dolaşımdaki toplam coin miktarı, hangi sektöre nasıl bir çözüm önerisi sunduğu, birlikte çalıştığı iş ortaklarının büyüklüğü, büyük kripto para borsalarında listelenme durumu gibi pek çok farklı kriter değerini doğrudan etkiler. Market hacmi popüler coin ve tokenlara göre daha küçük olan kripto paralarda büyük dalgalanmalar yaşanma olasılığı daha yüksektir.

Kripto para piyasasındaki fiyat değişkenliği, basında çıkan olumlu ve olumsuz haberlere doğrudan bağlıdır. Hisse senedi ya da emtia benzeri geleneksel yatırım araçlarında olduğu gibi ileriye dönük beklentiler kripto paraların değerini kısa bir süre içinde artırabilir ya da azaltabilir.

Blockchain nedir?

Türkçeye blokzincir ya da blok zinciri olarak çevrilen blockchain, çoğunlukla kripto paralar ile birlikte anılsa da aslında çok daha geniş bir kullanım alanı olan devrimsel bir teknolojidir. Eşler arası düğümler aracılığıyla birbirine bağlanmış bir ağda blok adı verilen işlem kayıtlarının zincir adı verilen veri tabanlarında saklanması temeline dayanır. Blockchain, yalnızca izni olan ağ üyeleri tarafından erişilebilen ve üzerinde değişiklik yapılamayan şeffaf bir kayıt ortamı sağladığı için pek çok soruna etkin bir çözüm sunar. Blockchain teknolojisi üzerine inşa edilmiş servisler, tedarik zincirlerinden tapu kayıtlarına, sağlık hizmetlerinden sigortacılığa kadar onlarca sektör için özelleştirilebilir.

Kripto paralara güvenilir mi?

Kripto paralar, her ne kadar isimlerinde para kelimesi geçse de, henüz fiat paraların işlevini üstlenecek seviyede değiller. Daha çok dijital varlık olarak kabul ediliyor ve bir yatırım aracı olarak değerlendiriliyorlar. Manipülasyona son derece açık ve yasal regülasyonların henüz tam oturmadığı bu sektörde sıkça siber dolandırıcılıkların yaşandığına da şahit oluyoruz. Hatta bazı durumlarda güvenilir görünen projelerin herhangi bir kötü niyetli davranış olmadan da büyük düşüşler yaşadığını görebiliyoruz. Dolayısıyla kripto paralara yatırım yaparken yüksek riskli bir alana giriş yaptığınızı bilmeniz gerekiyor.   

Ürün tercihlerinizi yaparken fikir alın

Kripto para yatırımı yapmadan önce ilgilendiğiniz proje ile ilgili detaylı bir araştırma yapmanız gerekiyor. Hem Türkçe hem de yabancı dillerdeki kaynakları inceleyerek kripto para konusunda güvenilir içerikler üreten yayınlara ve ekonomistlerin fikirlerine başvurmanız faydalı olacaktır. Bununla birlikte YouTube,  Twitter özellike Telegram gibi mecralarda reklam anlaşması karşılığında bazı kripto para projelerine yatırım toplamaya çalışan kişilere karşı da dikkatli olmanız gerekiyor.

Kripto parada tehlikeler neler?

Kripto paraların çok volatif olması nedeniyle yatırım yaparken mevcut birikiminizin sadece küçük bir kısmını kullanmanız gerekiyor. Özellikle piyasaya yeni çıkan projelerde ani düşüşlerin sıklıkla yaşandığını unutmamalısınız. Ayrıca kısa sürede yüksek getiri vaadiyle ortaya çıkmış olan ve herhangi bir çözüm önerisi de bulunmayan meme coinlere de dikkat etmelisiniz. Alım satım işlemlerinizi yaptığınız kripto para borsalarının bilinen ve güvenilir yerler olmasına özen göstermeli bu sitelerin sunduğu 2FA gibi güvenlik doğrulama önlemlerini aktif olarak kullanmalısınız.  

Türkiye’de kripto paralar ile ilgili yasal düzenleme var mı?

30 Nisan 2021 tarihinde yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yönetmeliğine göre kripto varlıklar ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamıyor. Ayrıca ödeme ve elektronik para kuruluşları, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemiyor.

Bununla birlikte yerel kripto para borsaları için de bir düzenleme hazırlandığı biliniyor. Bu düzenlemede yerel borsalarda yapılacak işlemlere belirli bir oranda vergi getirilmesi ve borsanın sahibi olan şirketin faaliyetine devam edebilmesi için gerekli şartların belirlenmesi bekleniyor.

Kripto paralar nerede tutuluyor?

Kripto paralar, çok hızlı bir şekilde erişilebilmesi ve kolayca alım satım yapılabilmesi nedeniyle çoğunlukla borsalardaki hesaplarda tutuluyor. Tabi bu durumda borsaya düzenlenecek bir siber saldırı ile birikimlerin çalınması, ihtiyaç halinde borsaya erişilememesi ya da borsanın kapatılması gibi riskleri de göze almak gerekiyor. Bunun dışında soğuk cüzdan olarak bilinen ve bir USB bellek boyutundaki özel donanımlar veya çevrimiçi cüzdan servisleri de tercih edilebiliyor.

Kripto paranın en güvenilir saklanma şekli nasıl olur?

Kontrolün tamamen kullanıcıda olduğu soğuk cüzdanlar en güvenilir kripto para saklama metodu olarak görülüyor. Soğuk cüzdanların internet bağlantısının olmaması bu cihazları oldukça güvenli hale getiriyor. Bununla birlikte soğuk cüzdanların kaybolmaları, fiziksel olarak zarar görmeleri ya da şifrelerinin unutulması durumunda bütün birikimin kaybedilmesi riski de bulunuyor.

Borsa hesabı, çevrimiçi cüzdan ve soğuk cüzdandan oluşan seçeneklerin hepsini aynı anda kullanarak toplam birikimi bu üçü arasında bölüştürmek en güvenilir saklama şekli olarak tavsiye ediliyor.