Chargeback (Ters İbraz) nedir, nasıl yapılır ve süreç nasıl işler?

Online alışverişler hakkında merak edilen terimler arasında yer alan chargeback ya da ters ibraz nedir, nasıl yapılır ve ters ibraz süreci nasıl işler merak ediyorsanız, bilmeniz gerekenleri bir araya getirdik.

Chargeback (Ters İbraz) nedir?

Chargeback olarak bilinen ters ibraz, çevrimiçi bir alışveriş yapan tüketicinin bankalarıyla iletişime geçerek söz konusu ödeme işlemine itiraz etmesidir. Bankalar işlemi inceler ve talebi haklı bulduğu durumda ödemeyi müşteriye geri iade eder.

Ters ibraz, kart sahibinin ödeme işlemini zorunlu bir şekilde iptal ettirmek için bankaya başvurmasıyla gerçekleştirilir. Para iadesinden farklıdır çünkü satıcı ile kart sahibi müşteri arasında doğrudan değil, banka ile müşteri arasında gerçekleşen bir süreçtir. Müşteriler çoğu zaman satıcı para iadesi yapmak istemediğinde bu yola gider. Ters ibraz satıcılar için sorundur çünkü bankaları ve kredi ağını içerir. Tüccarların bankalar nezdindeki güvenilirliğini etkileyebilir.

Ters ibraz, modern elektronik ödeme sistemlerinin benimsenmesi sırasında tüketicileri çeşitli dolandırıcılıklardan korumak için oluşturuldu. Günümüzde ters ibrazlar, şirketlerin bankalar gözündeki güvenilirliği için bir ölçüt haline geldi.

Chargeback süreci nasıl işler?

Ters ibrazlar tüketiciler tarafından başlatılır, bankalar tarafından değerlendirilir ve satıcılar tarafından geri dönüş olmaksızın ödenir. Başlangıçtan çözüme kadar tek bir ters ibraz aylar ve hatta yıllar sürebilir. Müşteriler, bankaları aracılığıyla bir satın alma işlemine itiraz ederler ve bir işlemin tersine çevrilmesini veya bir diğer deyişle ters ibrazını talep ederler.

Kart sahibi, yapılan işleme kendi bankası aracılığıyla itiraz eder. Banka müşteriye parasını geçici kredi olarak sağlar.

Banka, ödemeyi kabul eden satıcının bankasına bir ters ibraz talebi gönderir.

Bankalar mümkünse anlaşmazlığı aralarında çözerler. Aksi takdirde müşterinin bankası doğrudan satıcıya bir ters ibraz talebi gönderir.

Satıcı, ters ibrazı kabul eder veya talebi temsil yoluyla çürütmek için gerekli kanıtla birlikte reddeder.

 Müşterinin bankası satıcı tarafından sunulan kanıtları inceleyerek nihai kararı verir. Şayet karar satıcı lehine olursa, banka müşterisine sağladığı geçici krediyi geri çeker ve tacire iade eder.

Bu noktada, karardan memnun olmayan herhangi bir taraf daha fazla inceleme talep edebilir ve bu da ters ibraz sürecini tahkim öncesi aşamaya geçirir. Tahkim öncesi ve tahkim aşamalarının ilerlemesi aylar sürebilir.

Bankalar tahkim öncesi anlaşmaya varamazlarsa süreç tahkime girer. Bu noktada karar kart ağına (Mastercard, Visa v.b.) bırakılır.

Satıcıların ters ibrazlara itiraz etmek için sahip oldukları süre kredi kartı ağına ve ters ibraz nedenine göre değişiklik gösterir. Süre, ters ibraz talebi satıcıya bildirildiğinde değil, ters ibraz talebi yapıldığında başlar.

Bu noktada biraz istatistiklere bakmakta da fayda var. Örneğin; ters ibrazlar, son 2 yılda küresel olarak yüzde 179 artarak satıcıların toplam yıllık gelirinin %1,9'una mal oldu. Ters ibrazların 2025'ten önce 40 milyar doları aşması bekleniyor.

Chargeback nasıl yapılır, ters ibraz talebinde bulunmak sakıncalı mıdır?

Satıcıya danışmadan ters ibrazda bulunmak tavsiye edilmez. Birçok durumda satıcılar ters ibrazla karşılaşmaktansa para iadesi yapmaya sıcak bakar. Öte yandan bankalar, müşteri ile satıcı arasında uzlaşmaya varılamayan durumlarda, ters ibraz taleplerini daha ciddiye alır. Satıcıyla uzlaşmaya çalışıp sonuç alamadıysanız, bankanızı aramanız ve işleme itiraz etmeniz yeterlidir.

Banka, talebin geçerliliğini araştırırken genellikle size masraf tutarı için geçici bir kredi verecektir. Öte yandan satıcıyla yaşadığınız sorunları ve sorunu çözmek için attığınız adımları açıklamanızı isteyecektir.

Ters ibraz neden yapılır?

Ters ibrazlar, kart sahiplerinin satın aldıkları bir ürünü beğenmedikleri zaman başvurmaları gereken bir yol değildir. Ters ibrazlar için kart sahibinin önce bir bankaya ulaşması için genellikle tek bir koşul vardır: Gerçek dolandırıcılık. Bir kart sahibi gerçek bir dolandırıcılığın (kart hırsızlığı, kimlik hırsızlığı vb.) kurbanıysa, ters ibraz sadece meşru olmakla kalmaz, aynı zamanda kartı veren banka ve satıcının kabul etmesi gereken bir konuya dönüşür.

Kart sahibinin eylemlerine bağlı olarak, "ters ibraz" kelimesinin birden çok anlamı vardır. Kelimenin birincil meşru kullanımı, Gerçek Dolandırıcılık ters ibrazları için veya bir kart sahibinin hesabı sahtekarlık amacıyla kullanıldığında geçerlidir.

Çoğu durumda, bir kart sahibi sadece faturasındaki işlemi tanıyamadığı için dolandırıcılık iddiasında bulunabilir. Bankalar bu talepleri çoğunlukla kabul etmez ve müşteriyi bilgilendirir. Alınan bir ürün veya hizmet sonrasında karşılaşılan kötü müşteri hizmetleri veya ürünün beğenilmemesi gibi durumlar geçerli ters ibraz sebepleri değildir. Bu durumlarda kart sahibi müşterinin para iadesinin mümkün olup olmadığını öğrenmek için satıcıyla iletişime geçmesi gereklidir.